نگاهی متفاوت به نذریهای متفاوت؛ از نذر خون تا نذر کتا
دکترفاطمه خالقی
در ماه محرم نذریهای زیادی در سطح شهرها و روستاها پخش میشود؛ از قیمه و آش گرفته تا شیر و چای و خرما؛ نذرهایی که اغلب خوراکی هستند و گاهی در مناطق خاصی بیش از حد توزیع میشوند و حتی زمینهای برای اسراف مهیا میکنند، اما راههای دیگری هم برای نذر کردن و ادای آن وجود دارد؛ راههای متعدد، به تعداد راههای رسیدن به خدا.
کافی است با شناخت بیشتری نسبت به موضوع نذر و بهطور ویژه فرهنگ عاشورا و حس و حال محرم، ایدههای متفاوتی را عملیاتی کنیم؛ نذریهایی که ضمن حفظ معنویت و با رویکرد فرهنگی و با شناخت نیازمندیهای جامعه، محل سکونت و مناطق در دسترسمان انجام میشود. آنچه در
«سلامت معنوی» این هفته میخوانید، نگاه متفاوتی است به همین موضوع.
نذر غذا در مناطق محروم
نذریهای خوراکی به شیوههای رایج در این ماه شاید برای مردم در شرایط عادی دلچسب باشند اما برای افراد دیگری در مناطق محروم حکم یک وعده غذای کافی و سیر کردن گرسنگی طولانیمدت آنها را دارد. بد نیست بستههای غذا را بزرگتر در نظر بگیرید یا بستهها را طوری طراحی کنید که هر بسته برای یک خانواده یا چند وعده یک نفر کافی باشد. میتوانید چند نفر را با خود همراه کنید تا بتوانید به تمام افراد یک منطقه مشخص، یک وعده غذا برسانید. برای توزیع غذا بهتر است از خیریهها و گروههایی که با این کار آشنایی دارند و در طول سال در مناطق محروم غذا توزیع میکنند، کمک بگیرید. در غیر این صورت سعی کنید کار توزیع غذا را
بیسرو صدا و بدون جلب توجه انجام بدهید و غذا را تکتک به خانهها و افراد برسانید تا از تجمع جلوگیری شود و به همه غذا برسد. مشاغلی که در این ایام مرخصی ندارند هم گزینههای مناسب و متفاوتی برای توزیع هدفمند نذری هستند. نیروی انتظامی، پلیسهای راهنمایی و رانندگی، آتشنشانها، پزشکان، پرستاران و کارکنان بیمارستانها و درمانگاهها، کارکنان شهرداری و... در این ایام هم باید در محل کار خودشان حاضر باشند. میتوانید نذری خودتان را به محل کار یا استراحت این افراد ببرید و آنجا توزیع کنید.ضمن اینکه میتوانید نذری خودتان را برای توزیع به مراکز خیریه، آسایشگاهها، شیرخوارگاهها و حتی مراکز بازپروری ببرید.
نذر خشک
گاهی وقتها نذرمان را براساس اندازه مواد غذایی درنظر میگیریم. میتوانیم همان مقدار از مواد غذایی را بهصورت خشک در اختیار خانوادههای نیازمند یا مراکز مختلف مثل شیرخوارگاهها بگذاریم. این مراکز در طول سال هم بارها اعلام میکنند به مواد غذایی خشک مانند برنج نیاز دارند. از طرف دیگر، میتوانید برای کمک به خانوادهها و مناطق محروم به جای هزینهای که صرف پختن و بستهبندی غذا میکنید مواد غذایی خشک بیشتری تهیه کنید و در اختیار این خانوادهها قرار دهید. میتوانید بستههایی شامل برنج، حبوبات، چای، شیرخشک، پنیر و بیسکویت تهیه و بین چند خانواده محروم توزیع کنید یا حتی فقط مایحتاج یک خانواده را برای یکی-دو ماه تهیه کنید.
نذر نظافت
در محلههای شلوغی که بعد از مراسم عزاداری خواهناخواه ظرفهای پلاستیکی پراکنده میشوند، برخی افراد بهعنوان نذر ظروف پلاستیکی را جمعآوری میکنند. شما هم میتوانید این کار را انجام دهید و پلاستیکها را جوری جمعآوری کنید که بهدست ماشینهای بازیافت شهرداری برسد.
نذر خرید تجهیزات خیریه
همیشه در مراکز درمانی، آسایشگاهها و شیرخوارگاهها و مراکز بازپروری نوجوانان و همه مراکز اینچنینی، بهخصوص در مناطق محروم، نبود یک وسیله یا بخشی از تجهیزات مشکلساز میشود. میتوانید با مراجعه یا تماس با یکی از این مراکز از وسایل مورد نیاز آنها بپرسید و از میان آنها چیزی که با بودجهای که در نظر دارید، قابل تامین است را تهیه کنید. از طرفی، میتوانید خریدهایی مثل وسایل گرمایشی مورد نیاز خانوادههای نیازمند را بهعنوان نذر درنظر بگیرید. حتی میتوانید مبلغ موردنظر نذرتان را مستقیما در اختیار خیریهها، موسسات و آسایشگاهها قرار بدهید تا خودشان آن را صرف حل کردن مشکلات و پیشبرد اهدافشان کنند.
نذر نگهداری از بچهها در مراسم
میتوانید در مراسمهای عزاداری با هماهنگی با هیات یا مسجد، در محل مشخصی از کودکانی که همراه والدینشان به این مراسم میآیند، مراقبت کنید. با این کار هم والدین با خیال راحت به مراسم میرسند هم بچهها مجبور نیستند ساعتهای طولانی در محیطی باشند که متناسب با روحیاتشان نیست. قطعا اجر و ثواب این کار برای شما خواهد بود. در این ساعتها میتوانید بچهها را با نقاشی و بازی سرگرم یا حتی محیطی برای خواب و استراحتشان فراهم کنید. فراموش نکنید ایدههایی که برای نقاشی، قصه و حتی نمایش دارید، باید براساس روایتهای عاشورا باشند.
نذر ساخت وسازهای کوچک
وقتی حرف ساختوساز بهعنوان کار خیر به میان میآید شاید فقط ساختن مدرسه و مراکز درمانی به ذهنتان بیاید اما میتوانید ساخت آبخوری و تجهیزات آبرسانی را درنظر بگیرید. به هر حال، آب، در این ایام موضوعیت خاص خودش را دارد و پرداختن به آن به هر شکلی با مناسبت و پرثواب است. ساخت آبخوری استاندارد برای مدارس در مناطق محروم یکی از گزینههای پیشنهادی است. کارهای دیگری مثل بازسازی آسفالت مدارس، ساخت پلهای کوچک روی نهرها و رودخانههای شهری و روستایی، بازسازی و تعمیر ساختمان آسایشگاهها و شیرخوارگاهها و... هم میتواند نذرهایی مشابه باشد.
نذر آزادسازی زندانیان
افراد زیادی هستند که بهدلیل بدهی ناخواسته پشت میلههای زندان به سر میبرند. بد نیست بهعنوان نذر، وقتی برای شناسایی این افراد بگذاریم و کاری برای آنها انجام بدهیم. شاید بتوانید با همراه کردن دیگران با خودتان در این ایام یک زندانی نیازمند را آزاد کنید. همچنین میتوانید با مراجعه به ستاد دیه هر استان، مبلغ موردنظرتان را برای آزادشدن زندانیان نیازمند اهدا کنید.
نذر بازپروری
میتوانید با یک موسسه، آسایشگاه، خیریه یا مرکز بازپروری آشنا شوید و نیاز اصلی آنها را کشف کنید. تمرکز روی تحت پوشش قرار دادن یک منطقه یا یک خانواده محروم هم میتواند موثر باشد. کمکهای مستمر میتواند بهمراتب موثرتر از کمکهای مقطعی و بیبرنامه باشد.
نذر خلاقانه
با دعوت دیگران به همراه شدن در این کارهای خیر و پیشنهاد دادن روشهای موثری که میتوان با هزینه درنظر گرفته شده برای نذر در اینماه انجام داد، میتوانید کارهای بیشتری را پیش ببرید و ایده خلاقانهتان را ماندگار کنید.
نذر فرهنگی
نذر فرهنگی به مفهوم استفاده از ظرفیت و پتانسیل فکری افرادی است که میتوانند وقت خود را به کارهای فرهنگی اختصاص بدهند. این طرح شهرداری تهران، با هدف تبلیغ، ترویج و نهادینه کردن فرهنگ نذر بین متخصصان و دانشآموختگان جامعه، ایجاد فرصت جدید نذر برای تمام مردم (نذر وقت و مهارت) و برآورده کردن نیازهای فرهنگی جامعه پایهریزی شده است. ستاد نذر فرهنگی شهرداری تهران، تلاش میکند این تفکر و طرح خداپسندانه مستمر باشد. به همین دلیل اقدام به طراحی سایت و سامانه نذر فرهنگی کرده است. کافی است با هر رشته و تخصصی که دارید، به سایت www. nazrefarhangi. ir سر بزنید و فرم ثبتنام در «نذر فرهنگی» را تکمیل کنید. حتی میتوانید برای تعیین زمانهای نذر، تقویم زمانی و مکانی را هم مشخص کنید.
نذر خون
چند روز قبل از مراسم تاسوعا و عاشورا، دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت در حاشیه حضور خود در مرکز انتقال خون استان تهران از تشویق عزاداران حسینی برای مشارکت در طرح نذر خون صحبت کرد و پیشنهاد داد که عزاداران حسینی در طول ماههای محرم و صفر برای اهدای نذر خون اقدام کنند: «به هر حال از گذشته رسمهایی در ایام عزاداری حسینی با عنوان قمهزنی وجود داشته که پسندیده نیست و بهتر است عزاداران حسینی بدون اینکه خود را آزار و اذیت کنند در طرح نذر خون مشارکت کنند.» وزیر بهداشت خودش نیز با حضور در پایگاه انتقال خون سازمان، خون اهدا کرد.
نذر کتاب
تعدادی از جوانان اهوازی هم در طرح ابتکاری جالبی اقدام به برپایی غرفهای برای ادای نذر خود کردند ولی نذرهایی که در این خیمه توزیع شد غذای جسم نبود بلکه غذای روح بود؛ کتاب! اعضای گروه فرهنگی «کاشت» در 2 منطقه «حصیرآباد» و «کوی نفت» اهواز با تلاشهای مستمر غرفهای برای اهدای کتاب به صورت نذری در نظر گرفتند و کتابهایی را که مردم طی فراخوانی به آنها اهدا کرده بودند به افرادی میدادند که برای مراسم عاشورای حسینی آمده بودند. به گزارش مهر، رضا فریدونی،
مدیر عامل تشکل مردمنهاد کاشت، درباره استقبال افراد از این طرح گفته بود: «در کوی نفت ??? کتاب و در منطقه حصیرآباد ??? کتاب هدیه دادیم که به نظر استقبال خوبی بود. پس از برنامه شب اول و انعکاس رسانهای آن در شبکههای محلی و ملی هم اتفاق عجیب و دور از انتظاری افتاد؛ از سرتاسر ایران پیامهای همبستگی و رضایت از اجرای چنین برنامهای دریافت کردیم. خبر حتی تا دل دورترین نقاط روستایی نفوذ کرده بود و این موضوع اراده دوستان و همکاران ما را در سمن «کاشت» برای پیگیری و ادامه مصرانه پروژه نذر کتاب دوچندان کرد.»